Spannend: Met je kinderen praten over s3ks!

Weet je nog, het eerste moment dat je je kind in je armen had? Dat schattige neusje, die lieve kleine voetjes met tien perfecte teentjes. Weet je nog hoe je baby rook, hoe zijn ademhaling klonk en hoe ongelooflijk verwonderd je was dat dit mensje voor altijd een onderdeel van jouw leven zou zijn? Je kon je op dat moment natuurlijk niet voorstellen dat het op een dag een transvolwassen persoon (a.k.a. puber) zou zijn, die zou stinken, nukken, experimenteren en – 😱 – zelfs aan seks zou gaan denken.

Mijn kinderen – vier transvolwassen personen – lachen me altijd liefdevol uit als ik terugmijmer naar hun baby-tijd. ‘Mam, je wil gewoon weer een baby!’ En eerlijk: dat lijkt me ook heerlijk! Maar ik denk dat ik vooral graag terugmijmer, omdat ik dan bedenk wat ik met de kennis van nu allemaal anders zou hebben gedaan. En vooral: beter zou hebben gedaan.

Als ouder heb je altijd een ‘schuld’ richting je kinderen, leerde ik een paar weken geleden van Ard Nieuwenbroek, contextueel therapeut. Omdat je als ouder hoe dan ook fouten gaat maken, je kinderen tekort doet, hoe goed je je best ook doet. Ik vond dat teleurstellend en bemoedigend tegelijk. Ik heb vaak last van het gevoel dat ik tekort ben geschoten, dat ik andere keuzes had moeten maken. Op een dag krijg ik dat ongetwijfeld allemaal voor mijn voeten geworpen en ik denk dat ze nog gelijk zullen hebben ook. Maar één ding kunnen ze me niet verwijten: dat ik niet van ze gehouden heb zoals ze helemaal zijn. Want dat doe ik met mijn hele hart. En volgens Ard is dát het belangrijkste in de relatie met je kinderen: dat de liefde niet voorwaardelijk is, of afhankelijk van prestaties of keuzes. Maar dat je je kinderen écht ziet, met hun unieke persoonlijkheid, met hun unieke hart. En natuurlijk: ze hebben grenzen nodig, ze hebben sturing nodig, ze hebben iemand nodig die voor ze zorgt. Maar er komt ook een dag dat je mag vertrouwen op alle liefde die je in ze hebt gestopt en ze zelf hun fouten moet gaan laten maken.

Kinderen zijn geen robots. Ze hebben hun eigen ziel, hun eigen persoonlijkheid en ervaringen. En ze vormen ook hun eigen overtuigingen. Ook als het over seks gaat hebben ze hun eigen, unieke seksuele ontwikkeling. De manier waarop jij je kinderen opvoedt heeft daar natuurlijk invloed op. Maar belangrijker dat je je kinderen waarschuwt voor allerlei gevaren of dat je ze precies vertelt wat wel of niet ‘mag’, is het dat je je kinderen een gezond zelfbeeld meegeeft. Dat ze weten dat ze het waard zijn om respectvol om te gaan met hun seksualiteit.

Als ouders mij vragen of ik tips heb voor een goed gesprek met je kinderen over seks, vertel ik dat het het belangrijkste is dat je het gesprek vanuit verbinding, vanuit je relatie met je kind aangaat. Dat ze weten dat hun gevoelens niet gek zijn, maar dat het normaal is dat je ook een seksuele ontwikkeling doormaakt, met alle gevoelens die daarbij komen kijken. Dat het verwarrend kan zijn. Spannend. Dat het iets is wat helemaal van hen persoonlijk is.

Dat is een heel belangrijke basis voor een gezonde seksuele ontwikkeling van je kind: dat het weet dat zijn seksualiteit helemaal bij hem hoort. Dat het normaal is om geprikkeld te raken van bepaalde beelden, woorden of scènes en dat dat helemaal niet gek is. Maar dat het ook gezond is om na te denken over de manier waarop je met al die gevoelens om wilt gaan.

Bij een gesprek over seks moet je niet per se verwachten dat je kind je alles gaat vertellen. En dat hoeft ook niet. Denk zelf maar eens terug aan je eigen puberteit: je ouders waren waarschijnlijk de laatsten met wie je over seks zou praten! Maar tegelijk: jouw openheid genereert ook openheid bij je kind. Als ze merken dat jij ook een echt, normaal mens bent dat niet alles precies weet zullen ze eerder met hun vragen bij je komen, dan als jij het beeld hebt gecreëerd van iemand die nooit een fout heeft gemaakt op seksueel gebied en alle seksuele gevoelens feilloos weet te beheersen.

Wat goed werkt voor een mooi gesprek, is dat je vertelt vanuit je eigen ervaringen. Hoe jij het vond om ineens van een jongen naar een man te gaan. Hoe jij het ervaarde toen je merkte dat jongens op een ehm… andere manier naar je gingen kijken. Schets geen perfect scenario, deel ook de minder mooie kanten van jouw ervaringen.

C’est le ton qui fait la musique: het is de toon die de muziek maakt. Als jij ongemakkelijk aan het gesprek begint, zal je kind zich ook ongemakkelijk voelen. Praat jij er relaxed over, dan is het voor je kind veel gemakkelijker om naar je te luisteren. Het is best spannend om met je kinderen over seks te praten, zeker als je het zelf ook een spannend onderwerp vindt. Daarom is het belangrijk dat je er simpelweg in oefent. Praat er zelf over met je partner, zonder belerend of moraliserend te zijn. Oefen in het creëren van een veilige sfeer voor een goed gesprek over seks. Dat komt ook je eigen seksuele relatie ten goede.

Maar de belangrijkste basis voor een goed gesprek, is dat je kind weet dat het onvoorwaardelijk wordt liefgehad. Ook als hij fouten maakt of onveilige situaties heeft meegemaakt. Want hoe belangrijk het ook is dat je kind grenzen leert, dat je kind op een gezonde manier om leert te gaan met zijn seksualiteit, het belangrijkste wat jij als opvoeder kunt doen is een veilige basis creëren waar hij ook naar terug durft te gaan als er iets naars is gebeurd, als hij vragen heeft of misschien fouten heeft gemaakt.

Je zult het niet perfect doen. Wees daarin genadig en mild voor jezelf. Maar als je kind ziet dat jij ook wel eens fouten maakt, zal hij ook dat veel gemakkelijker met jou durven te bespreken.